Natura 2000 jest przyjętym przez Unię Europejską systemem ochrony wybranych elementów przyrody, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać – dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega na wybraniu (wg określonych kryteriów), a następnie objęciu skuteczną ochroną określonych obszarów. Podstawę do wybrania i ochrony obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000 stanowią dwie dyrektywy europejskie: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa:

*Dyrektywa Rady 2009/147/WE (Wild Birds Direktive) z dnia 30 listopada
2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia). W myśl tej dyrektywy powołuje się Obszary Specjalnej Ochrony (OSO).

*Dyrektywa Rady 92/43/EWG (Habitat Directive) z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory ( tzw. Dyrektywa

Habitatowa bądź Siedliskowa). Dyrektywa ta zobowiązuje kraje Unii Europejskiej       do typowania terenów ważnych dla ochrony gatunków oraz siedlisk, jako Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO).

W dniu 10 stycznia 2011 r. Komisja Europejska zatwierdziła Obszary Mające Znaczenie dla Wspólnoty. Z chwilą zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską obszar podlega wszystkim przepisom ustaw. Wyznaczenie obszarów siedliskowych (SOO) nastąpi w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska.

Art. 33. 1. Ustawy o Ochronie Przyrody zabrania podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla ochrony których został wyznaczony obszar Natura 2000.

Przepis ten stosuje się odpowiednio dla projektowanych obszarów Natura 2000.

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Bogdaniec znajdują się:

 *specjalne obszary ochrony siedlisk mające znaczenie dla Wspólnoty Europejskiej OZW (SOO):

·         PLH 080004 Torfowisko Chłopiny.

·         PLH 080058 Murawy Gorzowskie.

 *obszary specjalne ochrony ptaków (OSO):

·         PLB 320015 Ostoja Witnicko - Dębniańska.

 *specjalne obszary ochrony siedlisk i obszary specjalne ochrony ptaków:

·            PLC 080001 Ujście Warty.

Zestawienie zbiorcze powierzchni obszarów Natura 2000 w Nadleśnictwie Bogdaniec.

Zestawienie wspólnych powierzchni [ha] obszarów Natura 2000.

PLH 080004 Torfowisko Chłopiny

Obszar o powierzchni 498,5 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym obszaru jest Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG szósty zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2012) 8135) (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 24/58 z dnia 26 stycznia 2013 r.). Dla tego typu obszaru można stosować pełną procedurę z art. 6 Dyrektywy Siedliskowej. Wydaniem rozporządzenia Ministra Środowiska obszar ten formalnie stanie się Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk.

Zestawienie powierzchni PLH 080004 Torfowisko Chłopiny.

Opis obszaru:

Obszar obejmuje kompleks ekosystemów bagiennych porastających rozległą misę pojeziorną, wypełnioną osadami organicznymi. W centrum obiektu znajduje się torfowisko przejściowe z roślinnością glacjalną. Otaczają je brzeziny, bory bagienne oraz lasy łęgowe
i zarastające łąki.

Wartość przyrodnicza i znaczenie

Obiekt o wybitnym znaczeniu przyrodniczym (5 rodzajów siedlisk przyrodniczych
z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG), unikalna flora z 10 gatunkami storczykowatych i kilkunastoma innymi silnie zagrożonymi gatunkami. Wśród nich występuje 1 gatunek
z Załącznika II Dyrektywy - lipiennik Loesela, mający tu najliczniejszą populację
w województwie lubuskim - notowano do 300 os. W latach 2006-2007, było ich 110.

Zagrożenia

W wyniku obniżania się poziomu wód gruntowych i uruchomionej sukcesji roślinności obiekt podlega szybko postępującej degradacji. Ekspansja brzozy omszonej
i wierzb, przesuszenie.

PLH 080058 Murawy Gorzowskie

Obszar o powierzchni 79,9 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym obszaru jest Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG szósty zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2012) 8135) (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 24/58 z dnia 26 stycznia 2013 r.). Dla tego typu obszaru można stosować pełną procedurę z art. 6 Dyrektywy Siedliskowej. Wydaniem rozporządzenia Ministra Środowiska obszar ten formalnie stanie się Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk.

 Zestawienie powierzchni PLH 080058 Murawy Gorzowskie.

Opis obszaru:

Gorzowskie Murawy należą do najcenniejszych obszarów w Zachodniej Polsce chroniących zanikający już element krajobrazu roślinnego Polski jakim są murawy kserotermiczne. Zajmują kompleks wzgórz na krawędzi pradoliny Warty znajdujący się w granicach miasta Gorzowa Wielkopolskiego, na terenie dawnego poligonu wojskowego. Wyznaczony obszar Natura 2000 składa się z dwóch kompleksów. Główny kompleks w całości pokrywa się z granicami rezerwatu przyrody "Gorzowskie Murawy", który powstał w 2006 roku, w miejscu dawnego poligonu wojskowego. Do początku lat 70. XX wieku, teren ten był ekstensywnie użytkowany rolniczo, poprzez wypas owiec. W wyniku jego zaniechania zaczął nasilać się proces sukcesji naturalnej. Aktualnie zostały podjęte działania aktywnej ochrony. Mniejszy kompleks położony przy torach kolejowych w zachodniej części Gorzowa stanowi użytek ekologiczny "Gorzowskie murawy kserotermiczne" utworzony w 2005 roku.

Wartość przyrodnicza i znaczenie

Na terenie obszaru występują siedliska muraw ostnicowych, kłosownicowych
i szczotlichowych oraz wrzosowisk i borów suchych, które zajmują 48,37 ha czyli ponad 60% obszaru. Mimo wysokich walorów przyrodniczych, stanu żadnego z siedlisk występujących na tym terenie nie oceniono jako wzorcowego. Wszystkie płaty cechowały zniekształcenia spowodowane ekspansją neofitów, zaniechaniem użytkowania rolniczego i dużą antropopresją. Flora roślin naczyniowych liczy 244 gatunki, z których wiele to rzadkie
i zagrożone gatunki ciepłolubne jak ostnica włosowata, kłosownica pierzasta, dzwonek syberyjski, pajęcznica liliowata i goździk piaskowy. Występują tutaj również gatunki ptaków związane z tego typu siedliskami. Na terenie użytku ekologicznego znajduje się dobrze wykształcona murawa ostnicowa.

Zagrożenia

Ekspansja neofitów, zaniechanie użytkowania rolniczego i duża antropopresja. Specyfika siedlisk i ich półnaturalny charakter decydują o znacznej odporności
na antropopresję i stwarzają szanse koegzystencji aglomeracji miejskiej i obszaru chronionego o wysokiej randze.  

PLB 320015 Ostoja Witnicko-Dębniańska

Obszar o powierzchni 46 993,10 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym obszaru jest Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. (D. U. Nr 25 z 4 lutego 2011 r. poz. 133), zmienione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 30 marca 2012, poz. 358).

Zestawienie powierzchni PLB 320015 Ostoja Witnicko-Dębniańska.

Opis obszaru

Fragment lasów położonych na północ od doliny Warty, zlokalizowanych w strefie krawędziowej doliny i na obszarze do niej przyległym oraz kompleks leśny ciągnący
się po Bogdaniec i dolinę Myśli. Obszar wyróżnia się dużą lesistością. Zasadniczą część kompleksu leśnego stanowią lasy gospodarcze, w których znajdują się liczne torfowiska mszarne, jeziora i stawy. Zachodnią część obszaru rozcinają ekosystemy rzeki Myśli
i jej dopływu Kosy. Na obrzeżach rzek o silnie meandrujących korytach znajdują się niewielkie starorzecza o różnym stopniu lądowienia i procesów torfotwórczych, a także rozległe enklawy zbiorowisk wodno-bagiennych, szuwarowych i leśnych. Na całym obszarze występują różnej wielkości zbiorniki wodne. Są to zarówno jeziora dystroficzne, jak i duże zbiorniki eutroficzne. Charakterystycznym elementem krajobrazu są torfowiska. Teren jest
w małym stopniu zurbanizowany i przekształcony antropogenicznie.

Zaludnienie obszaru i związana z tym penetracja ludzka są stosunkowo niewielkie, skoncentrowane w północnej części obszaru, gdzie przeważają grunty rolne. Część południową stanowi zwarty kompleks leśny z osadnictwem skoncentrowanym na obrzeżach.

Wartość przyrodnicza i znaczenie

Występują co najmniej 32 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej,
13 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).

W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bielik (PCK), kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), puchacz (PCK), w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje: dzięcioł czarny, dzięcioł średni, żuraw; gęgawa.

Przedmioty ochrony

·         Gatunki ptaków

Zestawienie gatunków ptaków stanowiących przedmioty ochrony w OSO PLB 320015
Ostoja Witnicko-Dębniańska (Kolorem zielonym wyróżniono gatunki leśne)

Zagrożenia

Najważniejsze zagrożenia przedstawione w SDF to niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna, wydobycie ropy i gazu, procesy odwadniania ekosystemów torfowiskowych, wędkarska penetracja jezior, spływ nawozów z pól nasilający proces eutrofizacji zbiorników wodnych i torfowisk, a także łowiectwo i kłusownictwo (penetrowanie siedlisk).

PLC 080001 Ujście Warty

Obszar o powierzchni 33 297,40 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym obszaru jest Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia
2011 r. (D. U. Nr 25 z 4 lutego 2011 r. poz. 133), zmienione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 30 marca 2012, poz. 358).

Zestawienie powierzchni PLC 080001 Ujście Warty.

Opis obszaru

Obszar obejmuje terasę zalewową Warty, przy jej ujściu do Odry, wraz
z Kostrzyńskim Zbiornikiem Retencyjnym i fragmentem doliny Odry, poprzecinaną licznymi odnogami cieków, starorzeczami i kanałami. Na terenach zalewowych dominują okresowo zalewane łąki i pastwiska, szuwary, zarośla wierzb i łęgi wierzbowe. Prawie co roku około 1/3 obszaru jest zalewana przez wodę, roczne wahania jej poziomu dochodzą do 3,5 m,
a najwyższy poziom wody występuje przeważnie w marcu lub kwietniu. Zdarzają się ponadto silne wahania poziomu wód pomiędzy wczesną wiosną i późną jesienią. Na obszarze poza wałami dominują ekstensywnie użytkowane łąki i pola orne. Na krawędzi dolin wykształciły się płaty muraw kserotermicznych.

Wartość przyrodnicza i znaczenie

Obszar obejmuje ostoję ptasią oraz siedliskową w tych samych granicach.

Występuje co najmniej 35 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady79/409/EWG, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).

W okresie lęgowym obszar zasiedla ohar – ponad 10% populacji krajowej (C3), gęgawa – ponad 7% populacji krajowej (C3), płaskonos – ponad 5% populacji krajowej (C3), kropiatka – 3%-4% populacji krajowej (C6), krakwa – ponad 2% populacji krajowej (C3), czapla biała, łyska, szczudłak, ostrygojad (PCK) i krwawodziób – powyżej 1% populacji krajowej (C3, C6), czernica, mewa mała, rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa białoskrzydła (PCK), rybitwa  czarna i wodniczka (PCK) – co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6), głowienka, kszyk, śmieszka – około 1% populacji krajowej (C3); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: bocian biały, bocian czarny, derkacz, gąsiorek, jarzębatka, świergotek polny, podróżniczek, lerka, ortolan.

W obrębie ostoi znajdują się dwie duże kolonie bocianów białych: w Czarnowie
i Kamieniu Małym.

W okresie wędrówek występuje gęś zbożowa – powyżej 15% populacji szlaku wędrówkowego (C3), łabędź krzykliwy, gęgawa – powyżej 10% populacji szlaku wędrówkowego (C2, C3), krzyżówka – powyżej 5% populacji szlaku wędrówkowego (C3), na perzowisku zbiera się 25 000 pierzących się ptaków, płaskonos – powyżej 4% populacji szlaku wędrówkowego, bocian czarny, czernica i głowienka – powyżej 2% populacji szlaku wędrówkowego i żuraw – powyżej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2); stosunkowo wysokie koncentracje (C7) osiągają: łabędź czarnodzioby, cyraneczka, rożeniec, świstun, batalion, błotniak zbożowy; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4).

W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: łabędź krzykliwy, krzyżówka, łyska; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20 000 osobników (C4).

Obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 32 (Rozlewiska Wart Słońsk). Obszar objęty częściowo Konwencją Ramsar. W obszarze występują chronione siedliska przyrodnicze, łącznie 11 typów, reprezentowanych przez 14 podtypów, reprezentujące dobrze zachowane fragmenty dolin dużych rzek i ich krawędzi, ze starorzeczami, okresowo zalewanymi łąkami i pastwiskami, lasami łęgowymi, grądami i murawami kserotermicznymi. Łączna powierzchnia siedlisk chronionych na podstawie dyrektywy Rady 92/43/EWG wynosi ponad 7% powierzchni obszaru. Część ostoi – dawny rezerwat Słońsk, obecnie część Parku Narodowego Ujście Warty jest jednym z najcenniejszych obszarów wodno-błotnych
w Europie Środkowej. Przy północno-zachodniej granicy obszaru znajduje się system umocnień obronnych, które są miejscem zimowania dla dużej kolonii nietoperzy (do 500 os.).

Przedmioty ochrony

Zestawienie siedlisk przyrodniczych stanowiących przedmioty ochrony
w PLC 080001 Ujście Warty

* siedliska o znaczeniu priorytetowym

·         Gatunki zwierząt

Zestawienie gatunków ptaków stanowiących przedmioty ochrony w PLC 080001 Ujście Warty

   Zestawienie gatunków zwierząt stanowiących przedmioty ochrony w PLC 080001 Ujście
  Warty

Zagrożenia

Do najistotniejszych zagrożeń wpływających na obszar i występujące na jego terenie elementy europejskiego dziedzictwa przyrodniczego należą: ograniczenie powierzchni koszonych łąk i wypasanych pastwisk, w tym kserotermicznych oraz związana z tym sukcesja roślinności, zmiany reżimu wodnego obszarów zalewowych polegające na ograniczeniu długości trwania i wielkości zalewu, juwenalizacja lasów i niedostatek martwego drewna, ekspansja obcych gatunków roślin i zwierząt.