Wydawca treści
Obszary Natura 2000
Natura 2000 jest przyjętym przez Unię Europejską systemem ochrony wybranych elementów przyrody, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać – dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega na wybraniu (wg określonych kryteriów), a następnie objęciu skuteczną ochroną określonych obszarów. Podstawę do wybrania i ochrony obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000 stanowią dwie dyrektywy europejskie: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa:
*Dyrektywa Rady 2009/147/WE (Wild Birds Direktive) z dnia 30 listopada
2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia). W myśl tej dyrektywy powołuje się Obszary Specjalnej Ochrony (OSO).
*Dyrektywa Rady 92/43/EWG (Habitat Directive) z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory ( tzw. Dyrektywa
Habitatowa bądź Siedliskowa). Dyrektywa ta zobowiązuje kraje Unii Europejskiej do typowania terenów ważnych dla ochrony gatunków oraz siedlisk, jako Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO).
W dniu 10 stycznia 2011 r. Komisja Europejska zatwierdziła Obszary Mające Znaczenie dla Wspólnoty. Z chwilą zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską obszar podlega wszystkim przepisom ustaw. Wyznaczenie obszarów siedliskowych (SOO) nastąpi w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska.
Art. 33. 1. Ustawy o Ochronie Przyrody zabrania podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla ochrony których został wyznaczony obszar Natura 2000.
Przepis ten stosuje się odpowiednio dla projektowanych obszarów Natura 2000.
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Bogdaniec znajdują się:
*specjalne obszary ochrony siedlisk mające znaczenie dla Wspólnoty Europejskiej OZW (SOO):
· PLH 080004 Torfowisko Chłopiny.
· PLH 080058 Murawy Gorzowskie.
*obszary specjalne ochrony ptaków (OSO):
· PLB 320015 Ostoja Witnicko - Dębniańska.
*specjalne obszary ochrony siedlisk i obszary specjalne ochrony ptaków:
· PLC 080001 Ujście Warty.
Zestawienie zbiorcze powierzchni obszarów Natura 2000 w Nadleśnictwie Bogdaniec.
|
Powierzchnia [ha] |
|
Sumaryczna powierzchnia obszarów Natura 2000 |
12 544,13 |
% pow. nadleśnictwa |
Rzeczywista powierzchnia obszarów Natura 2000 |
12 544,13 |
58,61 |
Zestawienie wspólnych powierzchni [ha] obszarów Natura 2000.
|
PLH080004 |
PLH080058 |
PLB320015 |
PLC080001 |
PLH080004 |
X |
- |
- |
- |
PLH080058 |
- |
X |
- |
- |
PLB320015 |
- |
- |
X |
- |
PLC080001 |
- |
- |
- |
X |
PLH 080004 Torfowisko Chłopiny
Obszar o powierzchni
Zestawienie powierzchni PLH 080004 Torfowisko Chłopiny.
PLH 080004 Torfowisko Chłopiny |
pow. obszaru [ha] |
pow. w zasięgu terytorialnym [ha] |
pow. nadleśnictwa [ha] |
% powierzchni ogólnej Nadleśnictwa |
Pow. leśna [ha] |
Pow. nieleśna [ha] |
Nadleśnictwo Bogdaniec |
498,5 |
4,5 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
Opis obszaru:
Obszar obejmuje kompleks ekosystemów bagiennych porastających rozległą misę pojeziorną, wypełnioną osadami organicznymi. W centrum obiektu znajduje się torfowisko przejściowe z roślinnością glacjalną. Otaczają je brzeziny, bory bagienne oraz lasy łęgowe
i zarastające łąki.
Wartość przyrodnicza i znaczenie
Obiekt o wybitnym znaczeniu przyrodniczym (5 rodzajów siedlisk przyrodniczych
z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG), unikalna flora z 10 gatunkami storczykowatych i kilkunastoma innymi silnie zagrożonymi gatunkami. Wśród nich występuje 1 gatunek
z Załącznika II Dyrektywy - lipiennik Loesela, mający tu najliczniejszą populację
w województwie lubuskim - notowano do 300 os. W latach 2006-2007, było ich 110.
Zagrożenia
W wyniku obniżania się poziomu wód gruntowych i uruchomionej sukcesji roślinności obiekt podlega szybko postępującej degradacji. Ekspansja brzozy omszonej
i wierzb, przesuszenie.
PLH 080058 Murawy Gorzowskie
Obszar o powierzchni
Zestawienie powierzchni PLH 080058 Murawy Gorzowskie.
PLH 080058 Murawy Gorzowskie |
pow. obszaru [ha] |
pow. w zasięgu terytorialnym [ha] |
pow. nadleśnictwa [ha] |
leśna [ha] |
||
79,9 |
79,9 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
Opis obszaru:
Gorzowskie Murawy należą do najcenniejszych obszarów w Zachodniej Polsce chroniących zanikający już element krajobrazu roślinnego Polski jakim są murawy kserotermiczne. Zajmują kompleks wzgórz na krawędzi pradoliny Warty znajdujący się w granicach miasta Gorzowa Wielkopolskiego, na terenie dawnego poligonu wojskowego. Wyznaczony obszar Natura 2000 składa się z dwóch kompleksów. Główny kompleks w całości pokrywa się z granicami rezerwatu przyrody "Gorzowskie Murawy", który powstał w 2006 roku, w miejscu dawnego poligonu wojskowego. Do początku lat 70. XX wieku, teren ten był ekstensywnie użytkowany rolniczo, poprzez wypas owiec. W wyniku jego zaniechania zaczął nasilać się proces sukcesji naturalnej. Aktualnie zostały podjęte działania aktywnej ochrony. Mniejszy kompleks położony przy torach kolejowych w zachodniej części Gorzowa stanowi użytek ekologiczny "Gorzowskie murawy kserotermiczne" utworzony w 2005 roku.
Wartość przyrodnicza i znaczenie
Na terenie obszaru występują siedliska muraw ostnicowych, kłosownicowych
i szczotlichowych oraz wrzosowisk i borów suchych, które zajmują
i zagrożone gatunki ciepłolubne jak ostnica włosowata, kłosownica pierzasta, dzwonek syberyjski, pajęcznica liliowata i goździk piaskowy. Występują tutaj również gatunki ptaków związane z tego typu siedliskami. Na terenie użytku ekologicznego znajduje się dobrze wykształcona murawa ostnicowa.
Zagrożenia
Ekspansja neofitów, zaniechanie użytkowania rolniczego i duża antropopresja. Specyfika siedlisk i ich półnaturalny charakter decydują o znacznej odporności
na antropopresję i stwarzają szanse koegzystencji aglomeracji miejskiej i obszaru chronionego o wysokiej randze.
PLB 320015 Ostoja Witnicko-Dębniańska
Obszar o powierzchni
Zestawienie powierzchni PLB 320015 Ostoja Witnicko-Dębniańska.
PLB 320015 Ostoja Witnicko-Dębniańska |
pow. obszaru [ha] |
pow. w zasięgu terytorialnym [ha] |
pow. nadleśnictwa [ha] |
leśna [ha] |
||
Nadleśnictwo Bogdaniec |
46 993,10 |
15 953,82 |
12 378,09 |
57,8 |
12 099,13 |
278,96 |
Opis obszaru
Fragment lasów położonych na północ od doliny Warty, zlokalizowanych w strefie krawędziowej doliny i na obszarze do niej przyległym oraz kompleks leśny ciągnący
się po Bogdaniec i dolinę Myśli. Obszar wyróżnia się dużą lesistością. Zasadniczą część kompleksu leśnego stanowią lasy gospodarcze, w których znajdują się liczne torfowiska mszarne, jeziora i stawy. Zachodnią część obszaru rozcinają ekosystemy rzeki Myśli
i jej dopływu Kosy. Na obrzeżach rzek o silnie meandrujących korytach znajdują się niewielkie starorzecza o różnym stopniu lądowienia i procesów torfotwórczych, a także rozległe enklawy zbiorowisk wodno-bagiennych, szuwarowych i leśnych. Na całym obszarze występują różnej wielkości zbiorniki wodne. Są to zarówno jeziora dystroficzne, jak i duże zbiorniki eutroficzne. Charakterystycznym elementem krajobrazu są torfowiska. Teren jest
w małym stopniu zurbanizowany i przekształcony antropogenicznie.
Zaludnienie obszaru i związana z tym penetracja ludzka są stosunkowo niewielkie, skoncentrowane w północnej części obszaru, gdzie przeważają grunty rolne. Część południową stanowi zwarty kompleks leśny z osadnictwem skoncentrowanym na obrzeżach.
Wartość przyrodnicza i znaczenie
Występują co najmniej 32 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej,
13 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bielik (PCK), kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), puchacz (PCK), w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje: dzięcioł czarny, dzięcioł średni, żuraw; gęgawa.
Przedmioty ochrony
· Gatunki ptaków
Zestawienie gatunków ptaków stanowiących przedmioty ochrony w OSO PLB 320015
Ostoja Witnicko-Dębniańska (Kolorem zielonym wyróżniono gatunki leśne)
Kod i nazwa przedmiotu ochrony oraz symbol znaczenia ogólnego wg SDF |
Wymagania ekologiczne pod kątem istniejących |
1 |
2 |
A030 Bocian czarny C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; najczęściej gniazduje na starych drzewach, w lasach liściastych i mieszanych, |
A073 Kania czarna C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; osiedla się w pobliżu terenów otwartych z dużą ilością zbiorników wodnych; gniazda buduje w niewielkiej odległości od skraju lasu (50- |
A074 Kania ruda C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; preferuje starsze drzewostany liściaste sąsiadujące z terenami otwartymi, szczególnie |
A075 Bielik C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; gniazduje w starych lasach, w pobliżu zbiorników wodnych, nad którymi żeruje |
A127 Żuraw C |
Miejsca lęgowe stanowią siedliska wodne |
A215 Puchacz B |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; preferuje prześwietlone lasy liściaste i mieszane, bory bagienne, w pobliżu otwartych przestrzeni ze zbiornikami wodnymi, łąkami, mało penetrowane przez człowieka |
Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG |
|
A043 Gęgawa C |
Gatunek zasiedlający bagna, tereny podmokłe, doliny rzek i brzegi zbiorników wodnych. |
Zagrożenia
Najważniejsze zagrożenia przedstawione w SDF to niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna, wydobycie ropy i gazu, procesy odwadniania ekosystemów torfowiskowych, wędkarska penetracja jezior, spływ nawozów z pól nasilający proces eutrofizacji zbiorników wodnych i torfowisk, a także łowiectwo i kłusownictwo (penetrowanie siedlisk).
PLC 080001 Ujście Warty
Obszar o powierzchni
2011 r. (D. U. Nr 25 z 4 lutego 2011 r. poz. 133), zmienione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 30 marca 2012, poz. 358).
Zestawienie powierzchni PLC 080001 Ujście Warty.
PLC 080001 Ujście Warty |
pow. obszaru [ha] |
pow. w zasięgu terytorialnym [ha] |
pow. nadleśnictwa [ha] |
leśna [ha] |
||
33 297,40 |
3 082,62 |
83,04 |
0,4 |
80,42 |
2,62 |
Opis obszaru
Obszar obejmuje terasę zalewową Warty, przy jej ujściu do Odry, wraz
z Kostrzyńskim Zbiornikiem Retencyjnym i fragmentem doliny Odry, poprzecinaną licznymi odnogami cieków, starorzeczami i kanałami. Na terenach zalewowych dominują okresowo zalewane łąki i pastwiska, szuwary, zarośla wierzb i łęgi wierzbowe. Prawie co roku około 1/3 obszaru jest zalewana przez wodę, roczne wahania jej poziomu dochodzą do
a najwyższy poziom wody występuje przeważnie w marcu lub kwietniu. Zdarzają się ponadto silne wahania poziomu wód pomiędzy wczesną wiosną i późną jesienią. Na obszarze poza wałami dominują ekstensywnie użytkowane łąki i pola orne. Na krawędzi dolin wykształciły się płaty muraw kserotermicznych.
Wartość przyrodnicza i znaczenie
Obszar obejmuje ostoję ptasią oraz siedliskową w tych samych granicach.
Występuje co najmniej 35 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady79/409/EWG, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
W okresie lęgowym obszar zasiedla ohar – ponad 10% populacji krajowej (C3), gęgawa – ponad 7% populacji krajowej (C3), płaskonos – ponad 5% populacji krajowej (C3), kropiatka – 3%-4% populacji krajowej (C6), krakwa – ponad 2% populacji krajowej (C3), czapla biała, łyska, szczudłak, ostrygojad (PCK) i krwawodziób – powyżej 1% populacji krajowej (C3, C6), czernica, mewa mała, rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa białoskrzydła (PCK), rybitwa czarna i wodniczka (PCK) – co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6), głowienka, kszyk, śmieszka – około 1% populacji krajowej (C3); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: bocian biały, bocian czarny, derkacz, gąsiorek, jarzębatka, świergotek polny, podróżniczek, lerka, ortolan.
W obrębie ostoi znajdują się dwie duże kolonie bocianów białych: w Czarnowie
i Kamieniu Małym.
W okresie wędrówek występuje gęś zbożowa – powyżej 15% populacji szlaku wędrówkowego (C3), łabędź krzykliwy, gęgawa – powyżej 10% populacji szlaku wędrówkowego (C2, C3), krzyżówka – powyżej 5% populacji szlaku wędrówkowego (C3), na perzowisku zbiera się 25 000 pierzących się ptaków, płaskonos – powyżej 4% populacji szlaku wędrówkowego, bocian czarny, czernica i głowienka – powyżej 2% populacji szlaku wędrówkowego i żuraw – powyżej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2); stosunkowo wysokie koncentracje (C7) osiągają: łabędź czarnodzioby, cyraneczka, rożeniec, świstun, batalion, błotniak zbożowy; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4).
W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: łabędź krzykliwy, krzyżówka, łyska; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20 000 osobników (C4).
Obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 32 (Rozlewiska Wart Słońsk). Obszar objęty częściowo Konwencją Ramsar. W obszarze występują chronione siedliska przyrodnicze, łącznie 11 typów, reprezentowanych przez 14 podtypów, reprezentujące dobrze zachowane fragmenty dolin dużych rzek i ich krawędzi, ze starorzeczami, okresowo zalewanymi łąkami i pastwiskami, lasami łęgowymi, grądami i murawami kserotermicznymi. Łączna powierzchnia siedlisk chronionych na podstawie dyrektywy Rady 92/43/EWG wynosi ponad 7% powierzchni obszaru. Część ostoi – dawny rezerwat Słońsk, obecnie część Parku Narodowego Ujście Warty jest jednym z najcenniejszych obszarów wodno-błotnych
w Europie Środkowej. Przy północno-zachodniej granicy obszaru znajduje się system umocnień obronnych, które są miejscem zimowania dla dużej kolonii nietoperzy (do 500 os.).
Przedmioty ochrony
Zestawienie siedlisk przyrodniczych stanowiących przedmioty ochrony
w PLC 080001 Ujście Warty
Lp. |
Kod przedmiotu ochrony |
Nazwa przedmiotu ochrony |
Ogólna ocena wg SDF |
Liczba płatów na gruntach N-ctwa |
Powierzchnia siedliska |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1. |
3150 |
Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne |
A |
- |
- |
2. |
3270 |
Zalewane muliste brzegi rzek |
A |
- |
- |
3. |
6120 |
Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe |
C |
- |
- |
4. |
6210 |
Murawy kserotermiczne – priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków |
B |
- |
- |
5. |
6430 |
Ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne |
B |
- |
- |
6. |
6440 |
Łąki selernicowe |
B |
- |
- |
7. |
6510 |
Niżowe i górskie łąki świeże użytkowane ekstensywnie |
B |
- |
- |
8. |
9170 |
Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny |
C |
1 |
0,41 |
9. |
91E0* |
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe |
B |
- |
- |
* siedliska o znaczeniu priorytetowym
· Gatunki zwierząt
Zestawienie gatunków ptaków stanowiących przedmioty ochrony w PLC 080001 Ujście Warty
Kod i nazwa przedmiotu ochrony oraz symbol znaczenia ogólnego wg SDF |
Wymagania ekologiczne pod kątem istniejących i potencjalnych miejsc występowania |
1 |
2 |
Ptaki wymienione w Załączniku I dyrektywy Rady 79/409/EWG |
|
A023 Ślepowron C |
Zabagnione brzegi zbiorników wodnych. |
A038 Łabędź krzykliwy C |
Miejsca lęgowe stanowią siedliska wodne i podmokłe. Kluczowym miejscem gniazdowania są śródleśne mokradła, oraz zabagnione doliny rzeczne i brzegi zbiorników wodnych, w tym jezior i stawów rybnych. |
A073 Kania czarna C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; osiedla się w pobliżu terenów otwartych z dużą ilością zbiorników wodnych; gniazda buduje w niewielkiej odległości od skraju lasu (50- |
A075 Bielik C |
Gatunek terytorialny, objęty ochroną strefową; gniazduje w starych lasach, w pobliżu zbiorników wodnych, nad którymi żeruje |
A119 Kropiatka B |
Zasiedla obszary zalewowe, starorzecza oraz tereny bagienne w dolinach rzek, jak i zabagnione obrzeża stawów |
A122 Derkacz C |
Zasiedla otwarte i półotwarte tereny |
A127 Żuraw C |
Miejsca lęgowe stanowią siedliska wodne i podmokłe. Kluczowym miejscem gniazdowania są śródleśne mokradła, oraz zabagnione doliny rzeczne i brzegi zbiorników wodnych, w tym jezior i stawów rybnych. |
A151 Batalion C |
Zasiedla rozległe, krótko ścięte i słabo użytkowane łąki w pobliżu małych zbiorników wodnych, bagien, torfowisk. |
A177 Mewa mała B |
Gniazduje na porośniętych roślinnością wodną wynurzoną brzegach rzek, jezior i innych zbiorników wodnych. |
A193 Rybitwa rzeczna B |
Zasiedla piaszczyste wyspy i półwyspy, z niską roślinnością zielną lub całkowicie jej pozbawione. |
A195 Rybitwa białoczelna C |
Gniazdowanie i żerowiska nie związane z lasami, związana z dolinami rzecznymi i zbiornikami. |
A196 Rybitwa białowąsa C |
Gniazdowanie i żerowiska nie są związane z lasami; związana z dolinami rzecznymi i zbiornikami wodnymi. |
A197 Rybitwa czarna B |
Gniazdowanie i żerowiska nie są związane z lasami; związana z dolinami rzecznymi i zbiornikami wodnymi. |
A294 Wodniczka C |
Zasiedla podmokłe łąki z wysokimi trawami i kępami turzyc. |
A307 Jarzębatka C |
Zasiedla formacje krzewiaste, zarówno na terenach podmokłych jak i suchych, także nadrzeczne łozowiska. |
Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG |
|
A039 Gęś zbożowa A |
Gatunki zasiedlające bagna, tereny podmokłe i brzegi zbiorników wodnych. |
A041 Gęś białoczelna B |
|
A043 Gęgawa C |
|
A048 Ohar B |
|
A050 Świstun C |
|
A051 Krakwa B |
|
A052 Cyraneczka C |
|
A053 Krzyżówka C |
|
A055 Cyranka B |
|
A056 Płaskonos B |
|
A059 Głowienka C |
|
A061 Czernica B |
|
A125 Łyska C |
|
A153 Kszyk C |
|
A160 Kulik wielki C |
|
A162 Krwawodziób B |
|
A179 Mewa śmieszka C |
|
A198 Rybitwa białoskrzydła B |
Zestawienie gatunków zwierząt stanowiących przedmioty ochrony w PLC 080001 Ujście
Warty
Kod i nazwa przedmiotu ochrony oraz symbol znaczenia ogólnego wg SDF |
Wymagania ekologicznych pod kątem istniejących i potencjalnych miejsc występowania |
1 |
2 |
Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG |
|
1308 Mopek C |
Związany z terenami leśnymi. Latem żeruje wieczorem, między koronami. Zimuje |
1324 Nocek duży C |
Żeruje w dojrzałych lasach z ubogi m podszytem, na skoszonych łąkach, murawach, w sadach |
1337 Bóbr europejski C |
Gatunek związany ze środowiskiem wodnym |
1355 Wydra C |
Gatunek związany ze środowiskiem wodnym |
Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG |
|
1124 Kiełb białopłetwy C |
Gatunek związany ze środowiskiem wodnym |
1130 Boleń C |
|
1134 Różanka C |
|
1145 Piskorz C |
|
1149 Koza C |
|
Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG |
|
1084 Pachnica dębowa C |
Gatunek związany ze starymi, dziuplastymi drzewami z obszernymi próchnowiskami. |
1088 Kozioróg dębosz C |
Preferuje dobrze nasłonecznione, stare dęby, rosnące pojedynczo lub w niewielkich skupiskach, lubi także stare, dobrze prześwietlone dąbrowy. |
Zagrożenia
Do najistotniejszych zagrożeń wpływających na obszar i występujące na jego terenie elementy europejskiego dziedzictwa przyrodniczego należą: ograniczenie powierzchni koszonych łąk i wypasanych pastwisk, w tym kserotermicznych oraz związana z tym sukcesja roślinności, zmiany reżimu wodnego obszarów zalewowych polegające na ograniczeniu długości trwania i wielkości zalewu, juwenalizacja lasów i niedostatek martwego drewna, ekspansja obcych gatunków roślin i zwierząt.